PEDAGOG SZKOLNY
mgr Aneta Maksimiuk
"Mów dziecku ,że jest dobre ,że umie ,że potrafi"
Janusz Korczak
Drodzy Rodzice !
Z powodu zagrożenia epidemiologicznego szkoły zostają zamknięte co najmniej do 25 marca 2020. Sam fakt tej decyzji mógł obudzić w nas strach, nigdy wcześniej bowiem nie spotkaliśmy się z takim rozporządzeniem. Nigdy wcześniej też powód nie był ogromny pod względem ryzyka wystąpienia wielu zjawisk, nie tylko epidemiologicznych, ale także psychologicznych oraz społecznych.
Jak zatem rozmawiać o tym z dzieckiem? Jak dać sobie i dziecku siłę w tej sytuacji?
Każdy dzień przynosi nowe wydarzenia, sami również przeżywamy cały szereg uczuć. Codziennie pod wpływem informacji, mogą zmieniać się nasze poglądy, postawy, decyzje. Z racji wykonywanych zawodów, niektórzy z nas pracują w zakładach pracy, ale wielu też adaptuje się do nowych warunków pracując zdalnie z domu. Nam dorosłym może być trudno odnaleźć się w tak zmienionej rzeczywistości. A co z dziećmi? Jak w tym czasie być z nimi? Jak rozmawiać na temat sytuacji związanej z koronawirusem? Ale też, jak przetrwać ten okres, gdy próbujemy okiełznać tę dziwną, nową rzeczywistość?
Przede wszystkim dajmy sobie czas. Nie musimy znać odpowiedzi na wszystkie pytania, ale mówmy prawdę, dopasowaną do wieku rozwojowego dziecka. Nie wchodź w szczegóły, których sam nie rozumiesz, nie przekazuj treści, co do których nie masz pewności. I co najważniejsze, pozwól sobie na słowo „nie wiem”, bywa ono lepszą odpowiedzią niż snucie fantazji.
Pamiętajmy, że dziecko poznaje świat, patrząc w oczy opiekuna. Co zobaczy w Twoich, gdy zapyta: dlaczego nie idę do przedszkola, szkoły, na plac zabaw? Czy wirus nas wszystkich zabije? Co z nami będzie?
Tego typu pytania mogą zaktywizować nasze silne lęki związane z życiem i śmiercią, dać dostęp do naszych wspomnień i otworzyć falę silnych uczuć. Warto mieć z tymi uczuciami kontakt i na tyle, ile to możliwe kontrolować je, aby nie przelać ich na dziecko i zwyczajnie go nie przerazić.
Warto pamiętać, że:
Dzieci naśladują nasze zachowania
Zwróćmy uwagę na to, jak my funkcjonujemy w tej nowej rzeczywistości. Czy nieustannie rozmawiamy przez telefon, sprawdzając wszystkie newsy? Bądźmy uważni na to, czego świadkiem jest dziecko, jak często oglądamy telewizyjne kanały informacyjne i do jakich treści ma ono dostęp. Nie zostawiajmy włączonego odbiornika na kanale informacyjnym. Zwróćmy uwagę, czy zdarza się nam opowiadać o ofiarach śmiertelnych i przekazywać dramatyczne informacje w obecności dziecka. Nasze emocje udzielać się będą dzieciom i całej naszej rodzinie. Gdy jesteśmy zirytowani, niepewni, zdezorientowani jest bardzo prawdopodobne, że za chwilę nasze dzieci poczują to napięcie i zareagują na różne sposoby, np. nieprzewidywanym zachowaniem, płaczem, brakiem chęci do współpracy. Warto byśmy byli opanowani i rzeczowi. Zadbajmy o siebie, np. by obniżyć swój lęk czy napięcie, porozmawiaj z kimś bliskim, kto nie wpada w panikę.
Każde dziecko jest inne
Przyglądajmy się naszym dzieciom, bądźmy uważni i reagujmy na ich potrzeby. Niektóre z dzieci będą zadawały dużo pytań, inne będą unikały tych tematów, bądź zaprzeczały: radośnie odpowiadając, że cieszą się, że nie idą do szkoły. Dla jeszcze innych, zmiany mogą być powodem lęków np: pobudzenie, mogą powrócić „nocne zmory”, trudności z zasypianiem czy budzenia nocne.
Pamiętaj: nasz lęk, wcale nie musi być ich lękiem. Nie zmuszajmy ich do zwierzania się, ale bądźmy obok, zadbajmy o czas, by można było porozmawiać o tym, co jest da nich trudne i niezrozumiałe .Zwróć uwagę na to, w co bawią się dzieci i jak. Czy nie odtwarzają czasem w zabawie treści związanych z sytuacją kwarantanny, choroby, umierania. Od czasu do czasu warto wziąć w niej udział, normalizując i uspokajając sytuację w zabawie.
Bądźmy gotowi na pytania
Bądźmy gotowi na ich pytania i odpowiadajmy na nie adekwatnie do ich wieku (tylko tyle, ile jest potrzebne). Nasze dzieci przecież słyszą rozmowy, docierają do nich różne informacje, często strzępki, których nie zawsze rozumieją. Tak jak nie sposób odpowiedzieć na wszystkie pytania, tak nie sposób dać przykłady wszystkich odpowiedzi.
Poniżej znajdziesz kilka ogólnych propozycji:
– Mamo, co to jest koronawirus?
– Asiu, to jest wirus, który podobnie jak ospa, czy grypa wywołuje chorobę. Pamiętasz jak sama chorowałaś? Wirusów jest wiele, na te stare mamy szczepionki, które chronią przed zachorowaniem. Ten jest nowy i naukowcy poszukują skutecznego lekarstwa i potrzebują czasu.
– Tato, a dlaczego ja nie mogę iść do przedszkola?
– Pamiętasz jak Zosia miała ospę, nie mogliśmy jej odwiedzać, żeby nas nie zaraziła. Teraz jest podobnie, nie chcemy, żeby choroba się rozprzestrzeniała i naukowcy potrzebują czasu, na znalezienie leku. Dlatego nie chodzimy do przedszkola/szkoły, a ja do pracy, żeby siebie i innych zabezpieczyć przed chorobą.
– Mamo , a czy my umrzemy? Jak to długo potrwa?
– Kochanie, jak wiesz wszystko ma swój koniec. Każdy kiedyś umrze, jednak ani ja ani tata, nie planujemy umierać teraz. Dbamy o siebie i o Ciebie, żeby długo żyć i cieszyć się życiem razem z Tobą.
– Ile trwać będzie kwarantanna?
– Trudno powiedzieć, nie wiem ile czasu będzie potrzeba na poradzenie sobie z sytuacją. Ważne jest abyśmy przestrzegali zasad higieny, mycie rąk i nie spotykanie się z innymi jest najlepszą ochroną przed zarażeniem. Pomyśl jednak proszę, że ten czas jest tylko dla nas, możemy się bawić, razem gotować, odpoczywać. Czy chciałbyś mnie jeszcze o coś zapytać?
Starajmy się mówić prawdę i opierajmy się na faktach. Możemy posiłkować się informacjami umieszczanymi na sprawdzonych stronach. Gdy dzieci pytają o śmiertelność opowiedzmy też, to co wiadomo, że osoby starsze i przewlekle chore są najbardziej narażone i zagrożone. Pamiętajmy jednak, o formie i wadze słów. Fakt, że dzieci nie są w grupie ryzyka, może działać dwojako. Fakt, że dzieci nie są w grupie wysokiego ryzyka z jednej strony nas uspokaja ale, nie podkreślajmy że mogą być nosicielami wirusa i stwarzać zagrożenie dla starszych osób. Bądźmy uważni na ryzyko obudzenia w dziecku nadmiernej odpowiedzialności za rozprzestrzenianie się choroby i w konsekwencji poczucia winy. Oczywiście przede wszystkim należy uspokoić dziecko, zdjąć z niego odpowiedzialność, podkreślić, że ryzyko zachorowania nie oznacza choroby, odnieść się do zasad higieny, które stosujecie w domu i podkreślić istotę prewencji.
Możemy posłużyć się metaforą supermocy, mówiąc dzieciom, że dzieci mniej chorują, ponieważ są wyjątkowe i mają SUPERMOC, którą my dorośli też chcielibyśmy mieć i naukowcy starają się poznać ich superodpornosć.
Pamiętajmy jednak, że należy pokornie uznać, że na wiele pytań nie będziemy znać odpowiedzi, np. czy ja zachoruję? Czy Ty mamo zachorujesz? Czy umrzemy? Kierujmy się tym, w co wierzymy, np. tym, że mamy nadzieję, że nie zachorujemy, że robimy wszystko, żeby uniknąć zarażenia. Ważne jest by nie obiecywać czegoś, czego nie jesteśmy pewni. Szczera odpowiedź buduje zaufanie. Skupiajmy się za to na tym, co możemy zrobić, jakie działania profilaktyczne podjąć, by nie czuć bezradności, ale by pomóc chronić siebie i innych wokół nas.
Rozmawiajmy o sposobach radzenia sobie
Wykorzystajmy ten czas na przyglądaniu się własnym sposobom radzenia sobie z trudnymi sytuacjami. Bądźmy też ciekawi nowych sposobów radzenia sobie z napięciem, niepokojem. Rozmawiajmy z bliskimi. Możemy pytać też dzieci, co im pomaga, co chcą robić. Może potrzebują przytulenia, spędzenia czasu na wspólnym czytaniu książki, rozmowie czy wspólnej grze.
Warto dużo czasu poświęcić na rozmowę o tym, jak zadbać o higienę. Bądźmy przykładem, podkreślajmy wagę ograniczania kontaktów, mówmy o wadze mycia rąk, pokazujmy jak robić to poprawnie, bądźmy przy nich. Taka postawa uspokaja dzieci, gdyż pokazuje,że w trudnej sytuacji wiemy, co zrobić. Przygotowujmy razem posiłki, opowiedzmy dziecku, o istocie zdrowego odżywiania i jego wpływie na zwiększenie odporności.
Najmniejsze rzeczy robione wspólnie, zmniejszają bezradność naszą i dziecka.
Spróbujcie potraktować ten czas jako moment zatrzymania i zadbania o więź, która daje dziecku największą siłę, ale w trudnych chwilach nie wahajmy się skorzystać z pomocy specjalistów.
Jeżeli potrzebujecie Państwo mojej pomocy czy wsparcia w jakiejś kwestii proszę kontaktować się ze mną przez dziennik elektroniczny, adres mailowy szkoły z dopiskiem -pedagog lub na adres Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript. z dopiskiem pedagog.
Pozdrawiam serdecznie.
Życzę wytrwałości i dużo zdrowia!
Pedagog szkolny
Aneta Maksimiuk
GODZINY PRACY PEDAGOGA
PONIEDZIAŁEK-8.00-14.00
ŚRODA-8.00-15.00
PIĄTEK-8.00-11.00
Szukanie pomocy jest oznaką siły a nie słabości!
Zwróć się do pedagoga szkolnego gdy:
- Czujesz, że nikt Cię nie rozumie, jesteś samotny.
- Nie potrafisz porozumieć się z nauczycielem.
- Masz problemy rodzinne, znajdujesz się w trudnej sytuacji materialnej.
- Chcesz podzielić się swoją radością, sukcesem.
- Chciałbyś pomóc innym, nie wiesz w jaki sposób.
- Masz ciekawe pomysły, którymi chcesz się podzielić.
Dlaczego w szkole potrzebny jest pedagog?
We współczesnym świecie coraz więcej uczniów ma różne problemy emocjonalne i zaburzenia zachowania. Dzieci nie potrafią same sobie poradzić z negatywnymi emocjami i stają się bardziej agresywne albo wycofane w kontaktach społecznych, co efekcie może doprowadzić do różnych form niedostosowania społecznego oraz licznych, poważnych problemów emocjonalnych. Pedagog powinien być rzecznikiem praw ucznia oraz koordynatorem wszystkich działań podejmowanych w celu niesienia pomocy uczniowi. Pedagog jest specjalistą w dziedzinie wychowania. Potrafi nawiązać właściwy kontakt z ludźmi, a także rozpoznać i zdiagnozować sytuacje problemowe. Posiada on wiedzę oraz umiejętność prowadzenia terapii, sztuki mediacji, do rozpoznawania i diagnozowania różnorodnych sytuacji problemowych, do organizowania i prowadzenia różnych form zajęć indywidualnych i grupowych (warsztatów, pogadanek, prelekcji, szkoleń dla nauczycieli, pedagogizacji dla rodziców, do tworzenia programów terapeutycznych, profilaktycznych i innych).
Pedagog ma obowiązek współpracy z różnymi instytucjami publicznymi pomagającymi dziecku i rodzinie.
Należą do nich:
- Gminny Ośrodek Pomocy Rodzinie (oddział terenowy),
- Sąd Rejonowy (Wydział Rodzinny i Nieletnich),
- Poradnia Psychologiczno–Pedagogiczna
- Policja, oraz inne instytucje.
Pedagog służy swoją pomocą dorosłym opiekunom dzieci, którzy nie potrafią poradzić sobie z problemami wychowawczymi w domu. Nie należy wstydzić się korzystać z pomocy pedagoga. Ważne jest przecież dobro dziecka. Dbajmy razem o prawidłowy rozwój psychofizyczny i społeczny naszych dzieci, a będą one szczęśliwe. Zapewnijmy im poczucie bezpieczeństwa i możliwość optymalnego rozwoju przez naukę, zabawę oraz realizację ich marzeń. Wspólnie wzmacniajmy ich poczucie własnej wartości, a będziemy spokojni o ich przyszłość oraz dumni z ich efektów w nauce.
PORADY DLA RODZICÓW DZIECI Z TRUDNOŚCIAMI W NAUCE
Przyczyny niepowodzeń szkolnych uczniów są złożone i wielorakie.
Mogą tkwić np. : w postępowaniu samego ucznia, jego motywach i przejawach, jak również w niedociągnięciach w pracy dydaktyczno – wychowawczej. Przyczyny te mogą się także odnosić do czynników
od ucznia niezależnych np.: zaniedbania środowiskowe, złe warunki bytowo – kulturowe w domu, długotrwała choroba, niekorzystna atmosfera panująca w rodzinie. Istotną przyczyną niepowodzeń szkolnych jest również nieharmonijny rozwój psychofizyczny dziecka, czyli rozwój jest prawidłowy lecz nie przebiega równomiernie we wszystkich funkcjach.
W przypadku stwierdzenia słabej sprawności umysłowej tworzy się wówczas przejaw rozbieżności między wymaganiami szkoły a wynikami nauczania uzyskiwanymi przez poszczególnych uczniów.
Należy skorzystać w tym przypadku z pomocy pedagoga lub psychologa w szkole, a przede wszystkim poddać dziecko badaniom psychologiczno - pedagogicznym.
Badania diagnostyczne prowadzi się na terenie poradni psychologiczno – pedagogicznej (Bytom, ul. Rostka 16, tel. 32 281 94 05) , gdzie rodzice mogą się zgłaszać bez skierowania. Każde przedszkole i każda szkoła są związane z tego typu placówką. Badania są bezpłatne, odbywają się tylko za zgodą rodziców /prawnych opiekunów dziecka/. Po badaniu rodzice mogą otrzymać pisemną opinię bądź informację albo instruktaż ,czy poradę od specjalisty.
Dokumentem, który pomoże dziecku w funkcjonowaniu szkolnym jest opinia poradni PP. Zawiera ona opis słabych i mocnych stron funkcjonowania dziecka, a więc wskazuje, jakie funkcje rozwijają się z opóźnieniem, co jest przyczyną trudności, a na jakich funkcjach można oprzeć się w pracy bieżącej i na terapii. Ponadto znajdują się tam wskazania i zalecenia, jaką pomoc dziecko powinno otrzymać w szkole i w domu. Uczniom z trudnościami w nauce potrzebna jest pomoc nauczycieli uczących jak i codzienne wsparcie ze strony najbliższych. Jeśli problemy dziecka będą zauważone wcześnie i zaległości nie będą duże to pomoc będzie skuteczna.
W celu przezwyciężenia trudności w nauce w szkołach prowadzone są dla uczniów potrzebujących zajęcia dydaktyczno – wyrównawcze oraz korekcyjno – kompensacyjne.
Dziecko wówczas pracuje ze specjalistą, a praca musi być dostosowana do jego możliwości rozwojowych oraz potrzeb psychofizycznych.
Zbyt późno wykryte u ucznia zaburzenia rozwojowe oraz wszelkie zaniedbania mogą doprowadzić do nagromadzenia się braków w wiadomościach szkolnych oraz zaburzeń rozwoju osobowości.
Często najtrudniejsze dla rodziców jest zaakceptowanie faktu, że dziecko ma trudności w nauce. Uczeń, który nie jest w stanie zaspokoić ambicji rodziców, znajduje się w wyjątkowo trudnej sytuacji. Bardzo często rodzice krytykują wtedy swoje dziecko, porównują z innymi, a ono czuje wówczas, że zawiodło oczekiwania rodziców. Rodzice powinni wiedzieć, że podstawowym warunkiem skutecznej pomocy dziecku są komunikaty, że jest ono kochane i akceptowane pomimo jego trudności.
Jak pomagać dziecku, które ma trudności w nauce?
1. Należy jak najwcześniej poinformować wychowawcę klasy o trudnościach dziecka; omówić jego problem oraz poprosić o współpracę, poradę, instrukcje do pracy z dzieckiem w domu.
2. Trzeba interesować się postępami dziecka; rodzice powinni systematycznie uczęszczać na zebrania klasowe i wykazywać zainteresowanie problemami dziecka.
3. Ważne jest również odpowiednie zachowanie rodzica po przyjściu z wywiadówki, należy powstrzymać negatywne emocje. Najlepiej dać sobie czas na wyciszenie, by później podczas rozmowy z dzieckiem przekazać mu pozytywne informacje o nim, jak i negatywne, gdy pojawią się problemy wspólnie ustalić ich rozwiązanie.
4. Bardzo istotna jest pomoc dziecku w odrabianiu lekcji – Rodzicu ! Wspieraj, ale nie wyręczaj ! Dziecko z ,,trudnościami w nauce ” winno wykonywać więcej ćwiczeń utrwalających materiał szkolny. Warto też w domu wspólnie powtarzać materiał z lekcji, aby nie dopuścić do nagromadzenia się wielu zaległości, które w konsekwencji mogą doprowadzić do tego, że dziecko nie będzie w stanie sprostać wymaganiom szkolnym.
5. Pomagając dziecku w odrabianiu zadań domowych nie należy go wyręczać, lecz wdrażać do samodzielnej pracy. W razie zauważenia trudności trzeba pomóc dziecku w taki sposób, aby nie czuło własnej nieudolności. Pracy z dzieckiem w domu powinien podjąć się rodzic bardziej opanowany, spokojniejszy, bardziej tolerancyjny na niepowodzenia dziecka czyli nie ten kto jest ,,mądrzejszy”, ale ten, kto ma najwięcej cierpliwości. Rodzic powinien dopilnować, aby dziecko miało zawsze odrobioną pracę domową, spakowany plecak, niezbędne przybory do szkoły na następny dzień, itp.
6. Nie należy przeceniać znaczenia oceny. Oceny otrzymane w szkole decydują o tym czy dziecko jest radosne, smutne, akceptowane czy odrzucone. Istotne jest, aby rodzic doceniał zawsze pracę dziecka, jego zaangażowanie w pracę, chwalił nawet za najmniejsze osiągnięcia. Dziecko będzie wtedy zadowolone i zmobilizowane do dalszego wysiłku. Rodzic nie powinien porównywać ocen swojego dziecka z ocenami rówieśników czy rodzeństwa.
7. Rodzic powinien motywować dziecko do nauki. Motywacja jest siłą do nauki, a skutecznym środkiem jest np. drobna nagroda, uznanie rodziców. Jeśli rodzic będzie interesować się tym, co dziecko robiło w szkole, przeglądać na bieżąco zeszyty dziecka, czytać wspólnie notatki z zajęć, chwalić dziecko gdy wykona ćwiczenie poprawnie – wtedy dziecko będzie czuło satysfakcję z własnych osiągnięć i chętniej będzie się uczyło. Dziecko powinno wiedzieć, że rodzice są po jego stronie i może zawsze na nich liczyć. Ważne jest zapewnienie atmosfery zrozumienia, akceptacji i życzliwości.
8. Istotne w postępowaniu rodzica jest budowanie w dziecku poczucia jego własnej wartości. Dziecko będzie pozytywnie myślało o sobie, gdy będzie miało poczucie własnej wartości. Znaczną rolę w budowaniu poczucia wartości dziecka ma wychowanie. Dziecko tworzy wiedzę o sobie na podstawie usłyszanych informacji, od najmłodszych lat myśli o sobie, analizuje co mówi o nim otoczenie. Z uwagi na to istotna jest pozytywna komunikacja, wzmacnianie, pochwały w odniesieniu do realnych sytuacji i zachowań dziecka.
10. Opracowanie planu dnia i organizacja czasu wolnego. Dziecku należy w ciągu dnia wyznaczyć czas na naukę oraz czas wolny od zajęć. Bez pomocy rodziców we właściwym zaplanowaniu i zorganizowaniu dnia, dziecko zwłaszcza małe, szybko się zniechęci, gdyż nie poradzi sobie z organizacją czasu. Odpowiednią ilość czasu należy przeznaczyć na odrabianie lekcji i naukę. Konieczne jest zadbanie także o odpoczynek. Najlepszą formą spędzenia wolnego czasu jest aktywność fizyczna – np. : zabawa na świeżym powietrzu, jazda na rowerze; ma to bardzo duże znaczenie dla prawidłowego rozwoju dziecka. Ważne jest również wspólne spędzanie czasu wolnego np. : rodzinne spacery, wspólne wyjście na lody, wycieczki, gry stolikowe, rozmowy.
11. Ograniczenie sytuacji, które mogą działać na dziecko rozpraszająco. Gdy dziecko ma problemy z koncentracją uwagi, należy ograniczyć mu podczas pracy wszelkie bodźce, które by mu przeszkadzały (głośna muzyka, odgłosy z innych pomieszczeń, rozmowy telefoniczne , itp.). Miejsce do pracy powinno być uprzątnięte, bez zbędnych przedmiotów przykuwających wzrok dziecka i rozpraszających jego uwagę. Obserwując u dziecka podczas ćwiczeń spadek zainteresowania, rozprężenie uwagi, należy przerwać ćwiczenia i zorganizować mu np.: zabawę słowną w dokończenie wyrazów, kto powie więcej wyrazów na daną literę, kilka ćwiczeń ruchowych, czy chwilę rozmowy przy herbatce i ciastku, itp.
Aby pomóc dziecku w nauce, należy przestrzegać ważnych zasad:
1. Należy od początku przyzwyczaić dziecko do wykonywania zadań domowych o tym samym czasie – Rodzic winien być konsekwentny w przestrzeganiu przyjętej zasady,
2. Wykonywanie zadań powinno odbywać się stale w tym samym miejscu (najlepiej, jeśli będzie to własny pokój i własne biurko), w ciszy, spokoju oraz odpowiednim oświetleniu.
3. Przed przystąpieniem do odrabiania lekcji dziecko powinno przygotować sobie potrzebne przybory.
4. Ważne jest stopniowanie trudności – najpierw należy wykonywać zadania trudniejsze, które wymagają więcej energii, a później przejść do zadań łatwiejszych.
5. Podczas pracy nie należy rozpraszać uwagi dziecka, nie odrywać od pracy, nie obciążać go innymi pracami, nie absorbować pobocznymi tematami.
6. Istotne jest by stosować, gdy zachodzi konieczność, małe przerwy w nauce.
7. Po wykonaniu każdego zadania, wymagającego od dziecka wysiłku, należy je pochwalić, obdarzyć uwagą.
8. Pomoc rodziców musi być przemyślana, nie może to być wyręczanie dzieci z ich obowiązków.
9. Należy stworzyć w domu odpowiednią atmosferę poszanowania nauki np.: gromadzenie odpowiedniej literatury, którą dziecko może wykorzystać do nauki.
Dysleksja rozwojowa inaczej – specyficzne trudności w uczeniu się.
Pojęcie to obejmuje wiele różnych czynników zaburzających proces uczenia się. Odnosi się ono do dziecka o inteligencji w normie, które w zakresie uczenia się ma znaczne opóźnienia w jednym lub kilku zakresach uczenia się. Obejmują one takie podstawowe umiejętności szkolne jak czytanie, pisanie, ortografia, arytmetyka, język /rozumienie, ekspresja językowa/. Umiejętności te stanowią podstawę sukcesu szkolnego szczególnie w pierwszych latach nauki. Dzieci mogą być opóźnione w jednym lub kilku zakresach jednocześnie.
Specyficzne trudności w uczeniu się ujawniają się najczęściej, kiedy dziecko rozpoczyna naukę w szkole. Można je jednak rozpoznać wcześniej, już w wieku przedszkolnym.
Poniżej przedstawiam objawy typowe dla dzieci mających specyficzne trudności w nauce:
opóźniony rozwój mowy,
- opóźniony rozwój ruchowy, niska sprawność i koordynacja ruchów podczas zabaw ruchowych, samoobsługi,
- trudności z rysowaniem, pisaniem,
- wada wymowy, problemy z wymową dłuższych wyrazów,
- problemy z zapamiętywaniem np. wierszy, piosenek, dłuższych poleceń, nazw miesięcy, dni tygodnia, tabliczki mnożenia,
- trudności z różnicowaniem głosek o podobieństwie fonetycznym, analizą i syntezą słuchową wyrazów,
- mylenie liter o podobieństwie graficznym (np. b- d- g- p, ł- l- t, m- n),
- częste opuszczanie liter, błędy ortograficzne pomimo znajomości zasad pisowni,
- trudności z budowaniem dłuższych wypowiedzi, błędy gramatyczne,
- trudności z odtwarzaniem wzorów graficznych, układankami,
- mylenie strony lewej, prawej, oburęczność, obuoczność,
- nasilone trudności w czytaniu i pisaniu mimo systematycznej nauki.
W syndromie trudności w uczeniu się stosuje się następującą terminologię:
Dysleksja rozwojowa – nazwa całego zespołu specyficznych trudności w czytaniu i pisaniu, w formie zwanej dysleksją. Trudności w czytaniu i pisaniu objęte tą nazwą mogą występować u dziecka w jednej formie, dwóch lub nawet trzech.
Dysgrafia – trudności w opanowaniu pożądanego poziomu graficznego pisma.
Dysleksja – specyficzne trudności w nauce czytania, którym często towarzyszą trudności w pisaniu.
Dysortografia - specyficzne trudności z opanowaniem poprawnej pisowni /nie tylko typowe błędy ortograficzne/.
Przyczyny: Specyficzne trudności w uczeniu się są spowodowane zaburzeniami rozwoju niektórych funkcji poznawczych, motorycznych i ich współdziałania (integracji percepcyjno-motorycznej) uwarunkowywanymi nieprawidłową strukturą i funkcjonowaniem układu nerwowego. Znajomość przyczyn dysleksji rozwojowej pozwala skutecznie radzić sobie z problemami jakie napotyka dziecko w uczeniu się.
Diagnozę dysleksji przeprowadza się w oparciu o badania diagnostyczne, które obejmują diagnozę psychologiczną, pedagogiczna, logopedyczną, lekarską. Badania te prowadzi się w poradniach psychologiczno – pedagogicznych. Są one bezpłatne i odbywają się na wniosek rodziców.
Po badaniu rodzic otrzymuje pisemna opinię , którą powinien przekazać szkole w celu wyjaśnienia problemów dziecka i stworzenia systemu wsparcia i objęcia pomocą psychologiczno – pedagogiczną.
Opinia zawiera opis funkcjonowania dziecka, a więc wskazuje jakie funkcje rozwijają się z opóźnieniem, co jest przyczyną trudności w uczeniu się, na jakich funkcjach można się oprzeć w terapii. Zawarte są w niej wskazania jaką pomoc dziecko powinno otrzymać, jakie metody są pomocne w terapii, jakie stosować kryteria i sposoby oceniania dziecka.
Jak należy pracować z dzieckiem dyslektycznym powinien wiedzieć nie tylko nauczyciel, terapeuta, ale także rodzic. Pomoc taką uzyskać on może po badaniach diagnostycznych, ale także wtedy, gdy o taką pomoc zwraca się do specjalistów.
NADPOBUDLIWOŚC PSYCHORUCHOWA
Pod pojęciem nadpobudliwości psychoruchowej rozumiemy najczęściej nadmierną pobudliwość układu nerwowego, która objawia się gwałtownymi reakcjami na bodźce zewnętrzne, zarówno w sferze ruchowej jak i psychicznej. W literaturze spotykamy się z określeniami :
- ADHD, czyli zespół nadpobudliwości psychoruchowej z zaburzeniami uwagi
- ADD, czyli zaburzenia uwagi bez objawów ruchliwości
- zespół hiperkinetyczny, termin stosowany zastępczo (w klasyfikacji ICD-10) równoznaczny z zespołem nadpobudliwości psychoruchowej
Wymienione określenia dotyczą tak na prawdę tego samego problemu. Charakterystycznymi objawami zespołu nadpobudliwości psychoruchowej są zaburzenia w trzech sferach: emocjonalnej, ruchowej i poznawczej. Zaburzenia te mogą występować równocześnie we wszystkich sferach lub tylko w jednej.
Nadpobudliwość poznawczą charakteryzują zaburzenia w czynnościach orientacyjno – poznawczych, wszystkie bodźce płynące z otoczenia zwracają uwagę dziecka. Charakteryzuje je brak selektywności uwagi, problemy z koncentracją na wybranym przedmiocie, ciągłe rozproszenie, trudności z kierowaniem procesem spostrzegania, pochopność wnioskowania.
Nadpobudliwość ruchowa to wzmożona ekspansja ruchowa, niepokój ruchowy w zakresie motoryki małej i dużej. Dzieci takie biegają, wiercą się na krześle, podskakują, są pełne energii. Nie są w stanie pozostać bez ruchu nawet na krótki czas, bywają niezręczne, brak im precyzji, dokładności w wykonywaniu zadań, szybko się nużą czynnościami wymagającymi wytrwałości.
Nadpobudliwość emocjonalna wiąże się ze zwiększoną wrażliwością na bodźce. Reakcje emocjonalne są niewspółmiernie silne, często nieadekwatne, reakcjom tym często towarzyszy nasilona aktywność ruchowa. Dzieci takie bywają konfliktowe, wybuchowe, dokuczliwe, obrażalskie, mają trudności w dostosowaniu się do reguł i zasad, słabo kontrolują swoje działania.
Zespół nadpobudliwości psychoruchowej rozpoznać można po dokładnej analizie informacji o rozwoju i sposobie zachowania się dziecka w domu, szkole, na podwórku. Wskazane jest badanie lekarskie (neurolog lub psychiatra) oraz badanie psychologiczne. O nadpobudliwości można powiedzieć wtedy, gdy początek zaburzenia wystąpił nie później niż w wieku 7 lat, a objawy utrzymują się co najmniej przez 6 miesięcy w stopniu utrudniającym normalny rozwój i funkcjonowanie dziecka.
Aby pomóc dziecku wskazane jest zastosowanie specjalnych metod pracy zarówno w domu jak i w szkole, które pozwolą na minimalizowanie niekorzystnych efektów zaburzeń. W naszej poradni można uzyskać pomoc w rozpoznaniu problemu poprzez diagnozę psychologiczną, skierowanie do specjalistów, jak również udzielamy rodzicom i nauczycielom porad dotyczących pracy z dzieckiem nadpobudliwym.